امام رضا و مامون
امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون لعنة الله علیه یکی از آثار ارزشمند در حوزه تاریخ اسلام
و سیره اهل بیت(علیهم السلام) است که به قلم اندیشمند شیعی،
علی الکورانی عاملی نوشته شده و توسط جواد محدثی به فارسی ترجمه گردیده است.
این اثر به بررسی ابعاد مختلف شخصیت، زندگی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون عباسی لعنة الله علیه میپردازد.
اهمیت کتاب در تاریخنگاری اسلامی
امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون لعنة الله علیه با بهرهگیری از منابع تاریخی معتبر مانند تاریخ طبری،
مروج الذهب، عیون اخبار الرضا(سلام الله علیه) و آثار دیگر مورخان اسلامی، به بازخوانی دقیق این برهه حساس میپردازد. نویسنده با نگاهی تحلیلی، شخصیت مأمون عباسی لعنة الله علیه را بررسی میکند و نشان میدهد
که او در عین برخورداری از هوش و سیاست، شخصیتی متناقض، لذتجو و قدرتطلب بود.
از سوی دیگر، این اثر به معرفی ابعاد شخصیتی امام رضا(سلام الله علیه) میپردازد؛ امامی که با اخلاق، عبادت،
دانش و سعهصدر خویش، نه تنها در میان شیعیان بلکه در بین علمای اهل سنت و حتی رهبران ادیان دیگر جایگاهی والا یافت.
مأمون عباسی و سیاست ولایتعهدی
یکی از بخشهای مهم امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون لعنة الله علیه، بررسی ماجرای ولایتعهدی امام رضا(سلام الله علیه) است. مأمون در سال ۲۰۱ هجری قمری، پس از درگیریهای شدید با برادرش امین و بحرانهای داخلی، تصمیم گرفت امام رضا(سلام الله علیه) را به عنوان ولیعهد معرفی کند. این انتخاب، ظاهراً اقدامی برای جلب رضایت شیعیان و آرام کردن شورشهای علویان بود، اما در حقیقت تلاشی حسابشده برای کنترل و تضعیف جایگاه اهل بیت(سلام الله علیهم) به شمار میرفت.
امام رضا(سلام الله علیه) با پذیرش مشروط ولایتعهدی – به شرط عدم دخالت در امور حکومتی – وارد عرصهای شد که فرصتهای بزرگی برای معرفی اسلام ناب و آشکارسازی حقیقت اهل بیت فراهم آورد. نویسنده در این کتاب، با ذکر مستندات تاریخی، نشان میدهد که چگونه این دو سال، نقطه عطفی در تاریخ اسلام شد.
مناظرات علمی امام رضا(ع)
یکی از برجستهترین بخشهای کتاب امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون لعنة الله علیه، پرداختن به مناظرات امام رضا(سلام الله علیه) است. مأمون برای اثبات برتری خود و به چالش کشیدن امام، دانشمندان بزرگ ادیان مختلف و متکلمان اسلامی را به دربار فرا میخواند. اما در تمام این جلسات، امام رضا(سلام الله علیه) با استدلالهای قرآنی، روایی و عقلی، برتری علمی و الهی خویش را نشان داد.
در کتاب آمده است که مأمون بارها از قدرت علمی امام شگفتزده شد و حتی اعتراف کرد: «علم صحیح تنها نزد اهل بیت(ع) است». این اعترافات مأمون، هرچند ظاهری بود، اما سندی تاریخی بر عظمت علمی امام هشتم محسوب میشود.
شهادت امام رضا(سلام الله علیه) به دست مأمون
امام رضا(سلام الله علیه) و مأمون لعنة الله علیه در بخش پایانی خود به موضوع شهادت امام رضا(سلام الله علیه) میپردازد. نویسنده با استناد به منابع شیعی و سنی، توضیح میدهد که مأمون لعنة الله علیه پس از آنکه از محبوبیت روزافزون امام بیمناک شد، ایشان را در سال ۲۰۳ هجری قمری در طوس به شهادت رساند. این جنایت، لکه ننگی بر دامن خلافت عباسی باقی گذاشت و موجی از اندوه و خشم در میان مسلمانان برانگیخت.
امام رضا(سلام الله علیه) در مشهد مقدس به خاک سپرده شد و امروز بارگاه نورانی ایشان، یکی از مهمترین مراکز معنوی و زیارتی جهان اسلام به شمار میرود.
ویژگیهای کتاب
بررسی تحلیلی و مستند از شخصیت مأمون عباسی لعنة الله علیه
معرفی ابعاد علمی، اخلاقی و عبادی امام رضا(سلام الله علیه)
گزارش کامل مناظرات امام با دانشمندان ادیان و مذاهب
روایت دقیق ماجرای ولایتعهدی و پیامدهای آن برای جهان اسلام
شرح چگونگی شهادت امام رضا(سلام الله علیه) با استناد به منابع معتبر