اسرار الشهادة
اِكْسیرُ الْعبادات فی اَسْرارِ الشّهادات مشهور به اسرارُ الشّهاده کتابی است
در موضوع امام حسین علیه السلام و عاشورا، نوشته فاضل دربندی (م ۱۲۸۵ یا ۱۲۸۶ ق).
نویسنده، حادثه عاشورا را در این کتاب به تفصیل شرح داده است.
او آفرینش جهان را برای عزای امام حسین علیه السلام دانسته است.
بر اساس مبنای وی در زمینه سیره‌نگاری، می‌توان از کتاب‌های حاوی اخبار مظنون الکذب نیز نقل کرد.
فاضل دربندی در این کتاب شمار لشکریان عمر سعد را یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر،
ساعات روز عاشورا را ۷۲ ساعت، و گرمای هوای آن روز را ۷۰ درجه بالا‌تر از حالت طبیعی دانسته است.
آخوند ملا آقا بن عابد بن رمضان علی بن زاهد شروانی، معروف به آقا دربندی و نیز فاضل دربندی حایری (متوفی۱۲۸۶ق)، واعظ شیعی امامی است. وی در حوزه علمیه نجف، فقه را نزد شیخ علی فرزند شیخ جعفر کاشف الغطاء و اصول فقه را در کربلا نزد شریف العلمای مازندرانی خواند. سپس در تهران اقامت گزید. اسرارالشهادات یکی از آثار اوست. درباره او می‌گویند:
در اخلاص و دوستی به اهل بیت علیهم السلام و به ویژه محبت به امام حسین سلام الله علیه شهرت بسیاری داشت،
چنانکه در ایام عاشورای حسینی بر بالای منبر، عمامه بر زمین میزد و گریبان میدرید و از شدت اندوه از هوش میرفت.
او در روز دهم محرم، لباس خود را میکند و لُنگی بر خود میبست و خاک بر سر میریخت و گِل بر بدن میمالید
و با این هیأت بر منبر میرفت. وی را از موسسین قمه‌زنی شمرده‌اند. مهدی بامداد در این باره نگاشته است:
«او است كه تیغ زدن را بر سر جائز دانست و خود نیز عمل میكرده است و از این تاریخ است
كه برخی مردم به تبعیت وی در ایام عاشورا به این عمل دست زدهاند.
فاضل دربندی در مقدمه کتاب آورده است: «جهان و هر چه که آفریده شده است،
برای این است که عزای حسین علیه اسلام به پا داشته شود.» و در توضیح آن مینویسند:
«خدای عزیز و جلیل این خیمه بلند و سقف محفوظ، یعنی آسما‌ن‌های فراداشته شده
و زمین‌های گسترده را برای سرور جوانان جنّت، سرای اندوه و خانه غصّه، آفریده است.
به عبارت دیگر پیش از آنکه ایشان متولّد گردد و حتّی پس از تولّدش تا روز قیامت،
این جهان را سرای عزاداری حسین قرار داده است.
و از مخلوقات خدای مهربان هر چه را که ببینی همگی شایسته و اسباب و اموری هستند
که متعلّق به برپا کردنِ عزاداری در این دنیای حسینی میباشند که در زمین و زمان برقرار و گسترده شدهاند.
ای شیفتگان و دوستدارانِ امام حسین! به جانم سوگند این مطلب شایسته و دقیقی را که گفتم از عقایدی بود
که در دلم جای گرفته بود، ولی جرأت و جسارتم از آشکار کردن آن و گفتنش ناتوان بود».
از این عبارت‌ها به روشنی پیداست که به باور نویسنده، خداوند هفت آسمان و زمین
و همه آفریدگان دیگر را تنها برای تعزیه و اقامه عزای حسینی آفریده است و با همین باور است
که سرای هستی و دار دنیا «دارالأحزان و بیت الأشجان و دارالتعزیه و دارالحسینیه» وصف میشود.
سراسر کتاب اسرار الشهاده بر این پایه پرداخته شده است که این غم و غصه،
و این تعزیه و عزا و ماتم، فرا‌تر از هر رسم و آیینی، و بیشتر از هر کار و باری بوده باشد.
نویسنده در این کتاب، حادثه عاشورا را به تفصیل شرح داده است.
او این اثر را در ۴۴ مجلس و ۱۲ مقدمه و یک خاتمه (که خاتمه نیز سه مجلس دارد) نگاشته است.
مدت نگارش این اثر، ۱۸ ماه و تاریخ پایان نگارش آن، روز جمعه ۱۵ ذیقعده سال ۱۲۷۲ق بوده است.
وی با جمع اخبار قوی و ضعیف، قصد حل اختلاف و تحلیل آن‌ها را داشت. بر اساس مبنای وی
از کتاب‌های حاوی اخبار مظنون الکذب نیز می‌توان نقل کرد. مبنای او این بود که نشانه‌های کذب
هر چند به درجه ظنّ برسد، مانع نقل نیست و نقل چنین اخباری در بیان سیره و تاریخ، بی‌اشکال است.
مولف : عالم ربانی فاضل دربندی مشهور به ملا آقا دربندی
مترجم : حاج میرزا حسین شریعتمدار دربندی